نقالی آیینی با نگاهی به کتاب طراز الاخبار ، کتاب در باب دین و رسانه ، مرکز هنر های نمایشی ، 1389
در این مقاله، از خلال ارایه یک تقسیم بندی جامع از انواع نقالی ایینی و غیر ایینی در ایران، که برای نخستین بار توسط نگارنده صورت گرفته است، ابتدا ریشه های ایینی نقالی، سپس اشکال و گونه های مختلف تجلی نقالی ایینی در ایران، بر اساس فضا، تعداداجرا کنندگان، لوازم یا شکل اجرا، جنسیت نقال، مضمون و محتوای نقالی (و زیر مجموعه های هر یک)، نقالی مذهبی و زیر گونه های آن چه از نظر متن و چه از نظر اجرا مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
همچنین رساله ارزشمند و منحصر بفرد "طرازالاخبار" اثر عبدالنبی فخرالزمانی (متولد 998و متوفی پس از 1041) با نگاهی تحلیلی معرفی خواهد شد. فخرالزمانی که خود نقالی چیره دست در هر دو سبک نقالی مذهبی و حماسی بود کتاب " طرازالاخبار" را در اداب "حمزه خوانی" یکی از زیرگونه های نقالی مذهبی، تالیف کرده است. لیکن مطالب تخصصی-کاربردی و تحلیل های مهم نویسنده در باره معرفی شیوه های مختلف نقالی و رهنمود های ارزنده و دستور العمل های حرفه ای و اجرایی این مولف پخته کار، پیرامون چگونگی حالات و حرکات بدنی، فن بیان، افزودن اشعار، حکایات منظوم و خرده قصه های حاشیه ای به بد نه داستان اصلی جهت تنوع و جذابیت بیشتر نقالی و بسیاری مطالب مفید دیگرقابل تعمیم بر شیوه های مختلف نقالی است.امید است که معرفی این کتاب مهم و کمتر شناخته شده که در حکم بوطیقای نمایش انفرادی در ایران است، بعنوان مکمل مطالب این مقاله برای اهل فن مفید افتد.