زایندگی هنر نقالی

به گزارش سایت ایران تئاتر، در ابتدای این جلسه ناصربخت گفت: «در میان نمایش‌های سنتی و بخشی از دستاوردهای هنری که به نوعی به هنر نمایش متصل می‌شود، هنر نقالی یکی از کهن‌ترین هنرهای ایرانی است و با بهره‌برداری از این هنر می‌توان نظرات خود را درباره اتفاقات پیرامون بیان کرد و

این تجربه در واقع از طریق نقالان نسل به نسل منتقل می‌شود.»
وی با بیان اینکه نقالی در رویدادهای اجتماعی بسیار تأثیرگذار بوده است، عنوان کرد: «متأسفانه کتاب‌هایی که به طور اختصاصی به این هنر بپردازد، بسیار اندک است و همیشه جای کتابی که به تجزیه و تحلیل و گردآوری و بررسی کامل این هنر بپردازد، خالی بوده است.»
ناصربخت خاطرنشان کرد:‌ «خوشبختانه با کتابی که خانم سهیلا نجم به نگارش درآورده، این کمبود برطرف شده است و این کتاب می‌تواند به بسیاری از علاقه‌مندانی که می‌خواهند درباره این هنر اطلاعات کسب کنند، کمک کرده و نیازهایشان را برطرف کند.»
سپس سهیلا نجم - نویسنده این اثر-  درخصوص انگیزه و هدف خود از نگارش کتاب "نقالی در هنر ایران" اظهار کرد:‌ «این موضوع بیش از سه دهه ذهن من را به خود مشغول کرده بود؛ یعنی زمانی که 17 سالم بود، وقتی که نمایش‌های شرق را مطالعه می‌کردم متوجه شدم یک هنر مادر است که روایت می‌کند و آن نقالی است ولی آنقدر که راجع ‌به تعزیه صحبت شده گاهی مواقع تکراری شده است؛ ولی در این میان هیچ‌کس درباره بنیان نقالی و زوایای آن سخن نگفته است.»
وی با بیان اینکه نقالی تنها در قهوه‌خانه اتفاق نمی‌افتاده عنوان کرد:‌ «ولی با این حال قهوه‌خانه تأثیر بسیار زیادی در رونق نقالی داشته است. در این کتاب طی مطالعات و گفت‌وگوهایی که پیش و پس از انقلاب داشتم، مطالبی را  در همین خصوص گردآوری کرده‌ام.»
نجم با بیان اینکه کتاب شامل 9 فصل است و هر فصل زیر مجموعه‌هایی دارد به فصل اول اشاره کرد و افزود: «در فصل اول معنا و مفهوم روایت، راوی، نقال، نقالی و ارتباط آن با تئاتر شرق را بررسی کردم، سپس به تاریخچه رسیدم و همزمان با نگرش تاریخی، نگرش تحلیلی نیز داشتم؛ به این معنی که چرایی رشد نقالی را در یک دوره نیز مورد تحلیل قرار دادم. به نظرم زایندگی ذاتی در هر نقالی وجود دارد.»
وی ادامه داد: «در فصل بعد به تقسیم‌بندی انواع نقالی پرداختم و این در حالی است که تاکنون در هیچ کتابی تقسیم‌بندی نقالی انجام نشده بود. در این فصل نقالی را از جنبه‌های مختلف از جمله: فضا، تعداد افراد، موضوع و... تقسیم‌بندی کردم. همچنین نقالی حماسی، مذهبی را در تمام انواع و با تمام جزئیات مورد بررسی قرار دادم.»
این نویسنده با بیان اینکه در کتاب "هنر نقالی در ایران" فصلی را هم به نقالی منطقه‌ای اختصاص داده است، یادآور شد: «از فصل ششم به بعد به سمت اجرا رفته و از مطالب نظری و تحلیلی به اجرا می‌رسیم.»
وی تصریح کرد:‌ »برای نوشتن این فصل به سراغ کسانی که در این حوزه فعالیت داشتند رفتم و کارهایشان را بررسی کردم. همچنین کتاب‌های علمی مختلفی را مطالعه کردم.»
نجم با اشاره به اینکه فصلی به طومار (متن نقالی) اختصاص دارد، بیان کرد: «طومار وسیله اصلی کار نقالی است. در طومار نکاتی وجود دارد که سعی کردم آن‌ها را دسته‌بندی کنم و در این راه از تمام منابع موجودی که به آن دسترسی داشتم استفاده کردم.»
وی با اشاره به اینکه ما هم‌اکنون در مقطعی از نظر فرهنگی قرار داریم که جایگاه سنتی‌مان نامشخص است خاطرنشان کرد:‌ «این فرصتی مناسب برای پژوهشگر است. کارهای سنتی ضمن حفظ اصالت و سنت می‌تواند تأثیراتی در صحنه باقی بگذارد، چرا که سنت در صورتی به حیات خود ادامه می‌دهد که تحول پیدا کند.»
سهیلا نجم در پاسخ به این سوال که می‌توان از نقالی نمایش‌ نوینی به وجود آورد، گفت: «نقالی یک شکل اصیل وزاینده دارد که باید زایندگی آن حفظ شود. در واقع می‌توان نمایش نوینی خلق کرد، به شرطی که تحولی سازنده رخ دهد؛ نه اینکه با تحریف و تخریب یک نمایش بی‌مفهوم شکل بگیرد.»
این نویسنده در پایان عنوان کرد:‌ »کتاب هنر نقالی در ایران توسط فرهنگستان هنر در 440 صفحه به همراه عکس و تفاوت طومارها با متن اصلی منتشر شده است.»
گفتنی است در پایان این کتاب نشانی بسیاری از قهوه‌خانه‌های قدیمی به همراه ضمائم بسیاری آمده است