سپهبد محمد نخجوان ملقب به امیر موثق (منتشر شده در وب سایت راسخون)
ملیت : ایرانی - قرن : 14 منبع : شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران (جلد سوم)
محمد نخجوان(خان نخجوان)معروف به امیر موثق، فرزند محمد باقرخان امیر تومان، تحصیلات نظامى خود را در روسیه انجام داده است و پس از مراجعت از روسیه داخل قراقخانه شد و درجات نظامى را طى نمود. در 1295 ش با درجه سرتیپى رئیس ستاد دیویزیون قزاق شد و بعد تا 1300 تدریجا درجه میرپنجى و امیر تومانى گرفت و به او لقب امیرموثق داده شد. در كودتاى 1299 فرمانده آتریاد قزوین بود و در 1300 در تركیبات جدید قشون درجه سرتیپى گرفت و به ریاست مدارس كل نظام منصوب گردید. دانشكده افسرى و دبیرستان نظام را به سبك كشورهاى اروپائى دائر نمود. غالب امراى ارتش از شاگردان امیرموثق هستند و او حق تعلیم بر آنها دارد. در 1306 ش به جاى سرتیپ حبیبالله خان شیبانى به ریاست ستاد ارتش رسید و ریاست مدارس نظام نیز با او بود. در 1310 درجه سرلشكرى گرفت. تا سال 1313 ریاست ستاد را تصدى مىكرد. در این سال سرلشكر ضرغامى به ریاست ستاد و او به وزارت جنگ در كابینه فروغى معرفى شد و تا 1315 در این سمت بود. در این سال جاى خود را به سرلشكر امیرفضلى داد و خود به ریاست بازرسى مالى منصوب شد.
در شهریور 1320 پس از بازداشت سرلشكر احمد نخجوان وزیر جنگ وقت سرلشكر محمد نخجوان(خان نخجوان) براى چند روزى عهده دار وزارت جنگ شد. در 1321 پس از تشكیل مجدد دانشگاه جنگ به ریاست آنجا منصوب و هفت سال در آن سمت باقى بود. در فروردین 1327 درجه سپهبدى به او اعطا شد. امیرموثق در حقیقت چهارمین سپهبد ایران محسوب مىشود. قبل از او فقط سپهبد امیراحمدى، سپهبد شاهبختى و سپهبد یزدان پناه به این درجه رسیده بودند. در همان سال جهانبانى و رزمآرا درجه سپهبدى دریافت كردند. پس از تشكیل مجلس سنا در 1328 سپهبد محمد نخجوان سناتور انتصابى شد و در 1331 به استاندارى خوزستان رسید و از 28 مرداد به بعد دیگر كارى به او ارجاع نشد. نخجوان تألیفاتى هم دارد كه مهمترین آنها دو جلد كتاب جنگ بین الملل دوم و تاریخ جنگ تركیه و یونان است.
امیرموثق از یك خانواده قفقازى است كه پس از جنگهاى ایران و روس به ایران مهاجرت كردند و تمام آنها در خدمت ارتش ایران بوده اند. همسر امیر موثق دختر مرحوم میرزا احمدخان علاءالدوله بود. وفات او در سال 1354 ش در 86 سالگى اتفاق افتاد.
شایع است كه ژنرال آیرن ساید قبل از پیشنهادى كودتاى 1299 به رضاخان به امیر موثق مراجعه و او را براى این كار نامزد مىكند ولى امیرموثق از قبول آن خوددارى مىنماید. امیرموثق در 25 مرداد 1332 كه شاه فرار كرد تلگراف تبریكى به دكتر مصدق مخابره و به او از این توفیق تبریك مىگوید. پس از بازگشت شاه مورد تنفر قرار گرفت و دیگر به او شغلى ارجاع نشد.
در شهریور 1320 پس از بازداشت سرلشكر احمد نخجوان وزیر جنگ وقت سرلشكر محمد نخجوان(خان نخجوان) براى چند روزى عهده دار وزارت جنگ شد. در 1321 پس از تشكیل مجدد دانشگاه جنگ به ریاست آنجا منصوب و هفت سال در آن سمت باقى بود. در فروردین 1327 درجه سپهبدى به او اعطا شد. امیرموثق در حقیقت چهارمین سپهبد ایران محسوب مىشود. قبل از او فقط سپهبد امیراحمدى، سپهبد شاهبختى و سپهبد یزدان پناه به این درجه رسیده بودند. در همان سال جهانبانى و رزمآرا درجه سپهبدى دریافت كردند. پس از تشكیل مجلس سنا در 1328 سپهبد محمد نخجوان سناتور انتصابى شد و در 1331 به استاندارى خوزستان رسید و از 28 مرداد به بعد دیگر كارى به او ارجاع نشد. نخجوان تألیفاتى هم دارد كه مهمترین آنها دو جلد كتاب جنگ بین الملل دوم و تاریخ جنگ تركیه و یونان است.
امیرموثق از یك خانواده قفقازى است كه پس از جنگهاى ایران و روس به ایران مهاجرت كردند و تمام آنها در خدمت ارتش ایران بوده اند. همسر امیر موثق دختر مرحوم میرزا احمدخان علاءالدوله بود. وفات او در سال 1354 ش در 86 سالگى اتفاق افتاد.
شایع است كه ژنرال آیرن ساید قبل از پیشنهادى كودتاى 1299 به رضاخان به امیر موثق مراجعه و او را براى این كار نامزد مىكند ولى امیرموثق از قبول آن خوددارى مىنماید. امیرموثق در 25 مرداد 1332 كه شاه فرار كرد تلگراف تبریكى به دكتر مصدق مخابره و به او از این توفیق تبریك مىگوید. پس از بازگشت شاه مورد تنفر قرار گرفت و دیگر به او شغلى ارجاع نشد.